W dzisiejszym przemyśle, precyzyjna identyfikacja gwintów jest kluczowa dla efektywnego i bezpiecznego montażu oraz eksploatacji systemów pneumatycznych i hydraulicznych. Właściwy dobór gwintów zapewnia nie tylko szczelność, ale także długowieczność i niezawodność całego systemu. Aby prawidłowo zidentyfikować gwint, niezbędne jest przeprowadzenie dokładnych pomiarów suwmiarką, a następnie odnalezienie odpowiednich parametrów w tabeli identyfikacji gwintów. W tym artykule omówimy, jak poprawnie dokonać tych pomiarów oraz jakie są najważniejsze normy i typy gwintów stosowane w przemyśle.
Jak Dokonać Prawidłowych Pomiarów Gwintów?
Pierwszym krokiem do prawidłowej identyfikacji gwintu jest precyzyjne zmierzenie średnicy zewnętrznej lub wewnętrznej gwintu oraz liczby zwojów na cal lub milimetr. Do tego celu najczęściej używa się suwmiarki, która pozwala na dokładne określenie wymiarów. W przypadku gwintów zewnętrznych mierzymy średnicę zewnętrzną, natomiast w przypadku gwintów wewnętrznych – średnicę wewnętrzną.
Niezbędne jest również określenie skoku gwintu, czyli odległości między szczytami kolejnych zwojów. Dla gwintów metrycznych skok wyrażany jest w milimetrach, natomiast dla gwintów calowych – w liczbie zwojów na cal. Wartość ta jest kluczowa dla poprawnego doboru narzędzi montażowych oraz elementów łączących.
Pamiętaj, że poprawna identyfikacja gwintu jest kluczowa nie tylko dla odpowiedniego montażu, ale także dla późniejszego serwisu i konserwacji systemów. Regularny serwis sprężarek oraz serwis kompresorów Chorzów może znacznie przedłużyć żywotność sprzętu i zapobiec nieplanowanym przestojom.
Rodzaje Gwintów i Normy
W przemyśle stosuje się różnorodne typy gwintów, które są znormalizowane przez odpowiednie instytucje. Każdy typ gwintu ma swoje unikalne właściwości i zastosowania, dlatego ważne jest, aby znać podstawowe normy, według których są one produkowane.
1. Gwinty Metryczne (M)
Najczęściej spotykane w Europie, gwinty metryczne są znormalizowane według normy EN 60423. Są one stosowane w szerokim zakresie zastosowań, od maszyn i urządzeń przemysłowych po drobne elementy mechaniczne.
2. Gwinty Rurowe Whitwortha (G i R)
Gwinty rurowe Whitwortha, zarówno walcowe (G) jak i stożkowe (R), są szeroko stosowane w instalacjach wodnych i gazowych. Norma DIN 259 oraz ISO 228/I określają parametry tych gwintów.
3. Gwinty Calowe UNF (Unified Fine Thread)
Gwinty calowe UNF, drobnozwojne, są popularne w przemyśle motoryzacyjnym oraz w aplikacjach, gdzie wymagana jest wysoka precyzja połączeń. Znormalizowane są przez normę ANSI B1.1.
4. Gwinty Stożkowe NPT (National Pipe Thread)
Gwinty NPT to stożkowe gwinty rurowe, używane głównie w Ameryce Północnej. Są one znormalizowane według normy ANSI B2.1.1 i często stosowane w instalacjach gazowych i pneumatycznych.
Tabela Identyfikacji Gwintów
Aby ułatwić identyfikację gwintów, przedstawiamy poniżej tabelę identyfikacji gwintów, która zawiera podstawowe wymiary oraz normy, według których produkowane są poszczególne typy gwintów.
Rodzaje Gwintów
Typ | Opis gwintu | Norma |
---|---|---|
M | metryczny zwykły | EN 60423 |
G (BSP) | rurowy Whitwortha, walcowy | DIN 259, ISO 228/I |
R (BSPT) | rurowy Whitwortha, stożkowy | |
NPT (NPTF) | rurowy Briggsa, stożkowy | ANSI B2.1.1 |
NPSM | rurowy Briggsa | ANSI B1.20.1 |
UNF | calowy, zunifikowany, drobnozwojny | ANSI B1.1 |
ORFS | calowy UNF z o-ringiem od czoła |
Tabela Pomiarów Gwintów
Średnica zewnętrzna C (mm) | Średnica wewnętrzna L (mm) | Zwoje na cal | Skok (mm) | Calowy rurowy BSP/BSPT | Metryczny | Calowy UNF (JIC, ORFS) | Calowy NPT, NPTF |
---|---|---|---|---|---|---|---|
7,8 – 8,0 | 6,8 – 7,0 | 1 | M8x1 | ||||
9,3 – 9,7 | 8,5 – 8,9 | 28 | 0,91 | 1/8” | |||
9,3 – 9,7 | 8,5 – 8,9 | 27 | 0,95 | 1/8” | |||
9,7 – 9,9 | 8,2 – 8,6 | 1,5 | M10x1,5 | ||||
9,7 – 9,9 | 8,7 – 9,1 | 1 | M10x1 | ||||
10,9 – 11,1 | 9,7 – 10,0 | 20 | 1,27 | 7/16” – 20 | |||
11,6 – 11,9 | 10,2 – 10,6 | 1,5 | M12x1,5 | ||||
12,4 – 12,7 | 11,3 – 11,6 | 20 | 1,27 | 1/2” – 20 | |||
12,9 – 13,1 | 11,4 – 11,9 | 19 | 1,34 | 1/4” | |||
12,9 – 13,1 | 11,4 – 11,9 | 18 | 1,41 | 1/4” | |||
13,6 – 13,9 | 12,2 – 12,6 | 1,5 | M14x1,5 | ||||
14,0 – 14,3 | 12,7 – 13,0 | 18 | 1,41 | 9/16” – 18 | |||
15,6 – 15,9 | 14,2 – 14,6 | 1,5 | M16x1,5 | ||||
16,3 – 16,6 | 14,9 – 15,4 | 19 | 1,34 | 3/8” | |||
16,3 – 16,6 | 14,9 – 15,4 | 18 | 1,41 | 3/8” | |||
17,1 – 17,4 | 15,8 – 16,1 | 16 | 1,59 | 11/16” – 16 | |||
17,6 – 17,9 | 16,2 – 16,6 | 1,5 | M18x1,5 | ||||
18,7 – 19,0 | 17,3 – 17,6 | 16 | 1,59 | 3/4” – 16 | |||
19,6 – 19,9 | 18,2 – 18,6 | 1,5 | M20x1,5 | ||||
20,3 – 20,6 | 18,9 – 19,3 | 16 | 1,59 | 13/16” – 16 | |||
20,5 – 20,9 | 18,6 – 19,0 | 14 | 1,81 | 1/2” | |||
20,7 – 21,1 | 18,3 – 18,7 | 14 | 1,81 | 1/2” | |||
21,6 – 21,9 | 20,2 – 20,6 | 1,5 | M22x1,5 | ||||
22,0 – 22,2 | 20,2 – 20,5 | 14 | 1,81 | 7/8” – 14 | |||
22,6 – 22,9 | 20,6 – 21,0 | 14 | 1,81 | 5/8” | |||
23,6 – 23,9 | 22,2 – 22,6 | 1,5 | M24x1,5 | ||||
25,1 – 25,4 | 23,4 – 23,8 | 14 | 1,81 | 1” – 14 | |||
25,6 – 25,9 | 24,2 – 24,6 | 1,5 | M26x1,5 | ||||
26,1 – 26,4 | 24,1 – 24,5 | 14 | 1,81 | 3/4” | |||
26,3 – 26,7 | 23,7 – 24,1 | 14 | 1,81 | 3/4” | |||
26,6 – 26,9 | 24,3 – 24,7 | 12 | 2,12 | 1,1/16” – 12 | |||
26,6 – 26,9 | 24,6 – 25,0 | 2 | M27x2 | ||||
26,6 – 26,9 | 25,2 – 25,6 | 1,5 | M27x1,5 | ||||
27,6 – 27,9 | 26,2 – 26,6 | 1,5 | M28x1,5 | ||||
29,6 – 29,9 | 27,4 – 27,8 | 2 | M30x2 | ||||
29,6 – 29,9 | 28,2 – 28,6 | 1,5 | M30x1,5 | ||||
29,8 – 30,1 | 27,6 – 27,9 | 12 | 2,12 | 1,3/16” – 12 | |||
29,8 – 30,2 | 27,8 – 28,1 | 14 | 1,81 | 7/8” | |||
32,6 – 32,9 | 30,5 – 30,9 | 2 | M33x2 | ||||
32,6 – 32,9 | 31,2 – 31,6 | 1,5 | M33x1,5 | ||||
33,0 – 33,2 | 30,3 – 30,8 | 11 | 2,31 | 1” | |||
33,0 – 33,3 | 30,8 – 31,2 | 12 | 2,12 | 1,5/16” – 12 | |||
32,9 – 33,4 | 30,3 – 30,8 | 11,5 | 2,21 | 1” | |||
35,6 – 35,9 | 33,4 – 33,8 | 2 | M36x2 | ||||
36,2 – 36,5 | 34,3 – 34,7 | 12 | 2,12 | 1,7/16” -12 | |||
37,6 – 37,9 | 34,8 – 35,1 | 11 | 2,31 | 1,1/8” | |||
37,6 – 37,9 | 36,2 – 36,6 | 1,5 | M38x1,5 | ||||
40,9 – 41,2 | 38,7 – 39,1 | 12 | 2,12 | 1,5/8” – 12 | |||
41,6 – 41,9 | 39,4 – 39,8 | 2 | M42x2 | ||||
41,5 – 41,9 | 39,0 – 39,5 | 11 | 2,31 | 1,1/4 | |||
41,4 – 42,0 | 39,2 – 39,6 | 11,5 | 2,21 | 1,1/4” | |||
42,5 – 42,8 | 40,6 – 41,0 | 12 | 2,12 | 1,11/16” – 12 | |||
44,6 – 44,9 | 42,4 – 42,8 | 2 | M45x2 | ||||
44,6 – 44,9 | 43,2 – 43,6 | 1,5 | M45x1,5 | ||||
47,3 – 47,6 | 45,1 – 45,5 | 12 | 2,12 | 1,7/8” – 12 | |||
47,4 – 47,8 | 44,8 – 45,3 | 11 | 2,31 | 1,1/2” | |||
47,3 – 47,9 | 45,1 – 45,5 | 11,5 | 2,21 | 1,1/2” | |||
50,5 – 50,8 | 48,6 – 49,0 | 12 | 2,12 | 2” – 12 | |||
51,6 – 51,9 | 49,4 – 49,6 | 2 | M52x2 | ||||
51,6 – 51,9 | 50,2 – 50,6 | 1,5 | M52x1,5 | ||||
59,4 – 59,8 | 56,5 – 56,8 | 11 | 2,31 | 2” | |||
59,9 – 60,2 | 56,4 – 56,7 | 11,5 | 2,21 | 2” | |||
63,3 – 63,6 | 61,3 – 61,8 | 12 | 2,12 | 2,1/2” – 12 | |||
64,6 – 64,9 | 62,6 – 63,0 | 2 | M65x2 | ||||
65,4 – 65,7 | 62,7 – 63,0 | 11 | 2,31 | 2,1/4” | |||
72,7 – 73,0 | 68,8 – 69,1 | 8 | 3,17 | 2,1/2” | |||
74,9 – 75,2 | 72,2 – 72,5 | 11 | 2,31 | 2,1/2” | |||
87,5 – 87,9 | 84,9 – 85,3 | 11 | 2,31 | 3” | |||
88,5 – 88,9 | 84,7 – 85,1 | 8 | 3,17 | 3” | |||
112,6 – 113,0 | 110,1 – 110,5 | 11 | 2,31 | 4” | |||
113,9 – 114,3 | 110,2 – 110,6 | 8 | 3,17 | 4” | |||
129,4 – 129,8 | 123,2 – 124,0 | 6 | M130x6 | ||||
138,0 – 138,4 | 135,5 – 135,9 | 11 | 2,31 | 5” | |||
139,4 – 139,7 | 127,5 – 127,9 | 9,7 | 5,1/2” (DIN11) | ||||
139,8 – 141,3 | 8 | 3,17 | 5” | ||||
163,4 – 163,8 | 160,9 – 161,4 | 11 | 2,31 | 6” | |||
167,8 – 168,3 | 8 | 3,17 | 6” | ||||
218,5 – 219,0 | 8 | 3,17 | 8” |
Gwinty trapezowe
Średnica zewnętrzna (mm) | Średnica wewnętrzna (mm) | Zwoje na cal | Skok (mm) | Gwint |
---|---|---|---|---|
44,4 | 38,2 | 6 | 4,23 | ACME 1,3/4” |
57 | 48,7 | 3 | 8,5 | ACME 2,1/4” |
82,5 | 78,4 | 2 | 12,7 | ACME 3,1/4” |
- P – skok gwintu
- α = 60º dla gwintów metrycznych, UNF oraz NPT
- α = 55º dla gwintów BSP
Przykładowe Zastosowanie Tabeli Identyfikacji Gwintów
Załóżmy, że posiadasz element o średnicy zewnętrznej 16,3 mm i chcesz zidentyfikować jego gwint. Mierzysz średnicę wewnętrzną i stwierdzasz, że wynosi ona 14,9 mm, a liczba zwojów to 19 na cal. Korzystając z tabeli identyfikacji gwintów, możesz szybko stwierdzić, że jest to gwint calowy BSP o rozmiarze 3/8”.
Prawidłowa identyfikacja gwintów jest kluczowa nie tylko dla efektywnego montażu, ale także dla długoterminowej eksploatacji systemu. Regularny serwis sprężarek oraz serwis kompresorów Chorzów zapewnia, że systemy pneumatyczne i hydrauliczne działają z pełną wydajnością i są mniej narażone na awarie.
Wybór Odpowiednich Narzędzi do Gwintów
Identyfikacja gwintu to tylko pierwszy krok. W zależności od rodzaju gwintu, potrzebne są odpowiednie narzędzia do montażu i demontażu, takie jak narzynki, gwintowniki, klucze dynamometryczne, czy narzędzia pomiarowe. Prawidłowy wybór i użytkowanie narzędzi zapewniają trwałe i szczelne połączenia.
Narzynki i Gwintowniki
Narzynki i gwintowniki są niezbędne do nacinania gwintów. Warto zainwestować w narzędzia wykonane z wysokiej jakości stali, które zapewnią precyzyjne nacinanie i długą żywotność.
Klucze Dynamometryczne
Do montażu połączeń gwintowanych kluczowe jest zastosowanie odpowiedniego momentu obrotowego, aby zapewnić szczelność i trwałość połączenia, a jednocześnie uniknąć uszkodzenia elementów. Klucze dynamometryczne pozwalają na precyzyjne dokręcenie złącza zgodnie z zaleceniami producenta.
Narzędzia Pomiarowe
Oprócz suwmiarki, warto posiadać również mikrometry oraz kalibratory gwintów, które pozwolą na dokładne pomiary i identyfikację nawet najbardziej nietypowych gwintów.
Zaproszenie do Kontaktów
Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy przy identyfikacji gwintów, doborze narzędzi, czy serwisie systemów pneumatycznych, zapraszamy do kontaktu z firmą specjalizującą się w serwisie sprężarek oraz serwisie kompresorów w Chorzowie. Nasz zespół ekspertów z przyjemnością pomoże w każdej sprawie związanej z gwintami i systemami pneumatycznymi.
Zachęcamy do regularnych przeglądów i serwisów, aby Twoje systemy działały bezawaryjnie przez długie lata.